БАЛИКЛИКУЛ ВА СУТЛИБУЛОК КИССАСИ.

   1964 йил эди. Исмоил отанинг тиши шундай азоб бердики, тирикчилиги факат мойли атала бўлиб колди. Бульдозерига иш кўп, тухтатиб куйишнинг сира иложи йук. Султон Увайс ул-Кароний макбарасининг кибла тарафидаги ерни суриш зарур. Кун тиккага келган махали тишидаги азоб забтига олди. Огрикка чидамай бульдозерини тўхтатиб, пастга тушди ва худодан шифо тилайверди.
   Шунда макбара томондан кора эшак минган, сарик; чекма чакмон кийган бир киши келаверди. Сочи хам, кўксига тушган соколи хам коп-кора. Бугдойранг юзи нихоятда фариштали ва нуроний, бошини ураб олибди. Шу атрофнинг одами эмас, агар шу ерлик булганда Исмоил ака танирди. У мехмон экан, сурашиб куяй, деб келувчига пешвоз чикди.
   Саломаликдан сўнг нотаниш киши танбех берди:
   - Неча кундан бери тишинг огриб азобдасан, аммо уз дардингга шифо бўладиган гиёхни кўмиб ташлайсан. Ха-а, мана шу ўтдан чой килиб ичгин. "Ба нияти шифо" деб огзингни чайка, тузалардинг.
   - Кайси ўт? - хайратда колди тракторчи.
   - Ана-ана, оппок гуллаб турибди-ку.
   Нотаниш одам чап ёнида эди. Исмоил ака энкайиб "мана шуми?" деди ва ўша алафни юлиб, каддини тиклади. Не кўз билан кўрсинки, яйдок далада ўзидан бошка одам йўк, хатто халиги мехмон минган эшакнинг изи хам кўринмайди.
   Куркув аралаш калима ўгирди.
   - Ло илоха Иллаллоху Мухаммадур Расулуллох.
   Бир даста халиги гиёхдан юлиб кўлтиклаб олдида, тракторни ўрнида колдириб уйига кетаверди. Кумгонда сув шараклаб турган экан.
   - Хуллас, уни чой килиб, учинчи бор чайкаганимда жонимни олаётган тиш огригим такка тухтади-колди, - дея киссадан хисса чикарди Исмоил ота Абдурахмонов.
   Сутлибулок зиёратига келганлар бу хикоядан ёка ушлашди.
   - Бу сирнинг тарихи узун, - деб хикоясини давом эттирди бизнинг ровий.
   Шундок-ки, Яман мамлакатидан Пайгамбаримиз Мухаммад (CAB) замонларида она-бола шу ерларга келиб коладилар. Онанинг исми Биби Наима бўлган, ўгил эса
   Увайс ул-Кароний (у зотни Мухаммаднинг дўсти хам дейдилар) номи билан маълум ва машхур. Улар гор кавлаб истикомат кила бошлаган жой сувсиз дашт бўлиб, мазлума онанинг холис дуоси шарофатидан бешта булок пайдо бўлди.
   Биби Наима бировларнинг кирини ювди, нонини ёпди, уйини супурди. Ўгли кишлокнинг подасини бокди, ўтин терди. Шунинг эвазига эл нимаики берса, рози бўлдилар. Каноат билан тирикчилик килдилар. Султон Увайснинг пода бокишининг хам сабаби бор. У зот 13 ёшида дўсти Мухаммад Алайхиссаломни кўрмок учун Каъбатуллохга борди. Лекин онасидан ижозат факат пайгамбарни уйида кўрмокка бўлгани учун куролмай кайтди (пайгамбаримиз намозга кетгандилар, ўгил эса онанинг рухсати бўлмаган жойга бормайди), билсаки дўсти Мухаммад (CAB) сахрода пода бокарканлар.
   Она сигир ва туяларни согар, ўзларига лойигини олиб колар ва ортигини булокка тўкарди. Дердики:
   - Биздан кейин дунёга келадиган муминлар ичсин, шифо топсин.
   Шу-шу Биби Наиманинг беш чашмаси Сутли булок номини олди. Жума кунлари бу ерга одам сигмай кетади. Сабаби шуки, зилол, яхна, лаззатли сув сутнинг тусига киради. Огизга олсангиз каймокнинг таъми келади.
    - Султон Увайс ул-Кароний отамизнинг юришларида хидоят ва садокатдан ўзга нарса йўк эди, - мазали хикоясини давом эттиради Исмоил ота. - Бир куни гайб оркали Мухаммад (САВ)нинг битта тишлари тушгани маълум бўлди. Лекин кайси тиш? Отамиз "бумикан, бумикан?" деб, 32 та тишларини кўлларига бир чангал килиб сугуриб олдилар. Бу садокатдан мутаассир Биби Наима дедилар:
   - Энди уларни ўнг елкангдан ошириб отгинки, уругдай сочилсин, гиёх, бўлиб унсин. Ўша гиёх ихлос килган хар инсоннинг тиш огригига малхам бўлсин.
   Мана, хозиргача уша гиёх хар бахор ердан униб чикади. Буйи икки каричга бормайди, оппок гуллайди. Гулкосасига карасангиз, худди тишни кўлда каторлаштириб терганга ўхшайди, озикларнинг илдизигача шундок билиниб туради,
   - Сизга даво бўлган хам ўша ўтми? - сурайман.
   - Ха, - бош иргайди Исмоил ота...
   Кайдаки бир азиз кишининг кабри бўлса, уша жойни Худо ёрлакагани бунинг накд далили эмасми? Попдаги Арашонбулок, Чустдаги Биби она булоги, Мингбулокдаги, Нориндаги, Наманган туманидаги каймок таъмли чашмалар... улар хакидаги ажойиб ривоятлар, бу даргохдаги хосиятлар хакида соатлаб, кунлаб гапириш мумкинки, адоги йўк.
   Сутлибулок хусусида айтдикки, бу Биби Наима онамизнинг шарофатидан. У кишининг ўгли Султон Увайс ул-Каронийнинг макбарасини бутун мусулмон олами кадамжо билади, десак заррача лофи йўк. Бу ердаги чашмалар, кўл, баликлар - хаммасида дунё-дунё сир бор. Жума куни Сутлибулок сутдай oппок бўлса, Баликли кулнинг баликлари жума намозига кетишар экан...
   Атеизм деган бадбахт "илм" бор эди. Инсон намозни унутаётган замонда баликнинг намозга кетиши бу "фан"нинг мантиксиз "мантиги"га хам, ўша кунлар кодексининг ахлоксиз "ахлоки"га хам тўгри келмасди. Табаррук баликни еб кўрганлар хам бўлган, ундайларнинг боши кулфатдан чикмаганига, умри хорзорликда, расволикда утганига эл шохид.
    Эътикод уйгонган, Кадриятлар кадр топган мустакиллик йилларида Баликликул ва Сутлибулок яна аслига кайтди. Эндиликда у мозийга ва иймонга эхтиромнинг рамзи бўлиб колди. Давлат хазинасидан пул берди. Эьтикодли кишилар "ха" дейишди, Кўконнинг энг сара усталари таклиф этилди, махаллий хунарпешалар уларнинг ёнига кирдилар. Султон Увайс ул-Каронийнинг макбараси шундай зийнатландики, факат хавас киласиз.
    Ўтган йили Бобур номли ширкат хужалиги (раиси Исомиддин Худоёров) Сутлибулокни ободонлаштиришга кўл урди. (Кўшни хужаликлар ёрдамлашдилар, катта хашар бўлди. Биби Наима онамизнинг кабри устида макбара кад ростлади. Унга Пешкургон кишлогининг хумармандлари бор санъатларини сарфлашди. Бугун хар икки зиёратгох кайта тугилган, йил ўн икки ой яхши ниятли кишиларнинг кадами узилмайди. Хамманинг кўли дуога очилган, азизларминг рухига Аллохнинг рахмати сўралади, юрту элга тинчлик, хотиржамлик, саломатлик тиланади. Айтингчи, бунинг нимаси ёмон? Дуо билан эл кўкаради-да!
    Шу ўринда бир мулохаза: Баликли кул ва Сутлибулокда икки улуг инсон ётибди, азиз она ва азиз ўгилнинг шарофатидан бу ерлар обод ва маъмур. Замондошларимиз мехнати билан гузаллик касб этиб, оромгох макомига етди. Энди ўша покиза рухлар ва халол мехнатлар мевасига хурмат лозим. Малхамдай шифобахш зилол булоклар, аждодларимиз эътикодининг тирик ёди бўлган хосиятли баликлар биздан кейинги авлодлар тасарруфига безавол, бешикаст етмоги шарт. Биз Баликликул ва Сутлибулок муъжизасидан ана шу шарт билангина, унга риоя килибгина фойдаланишга хаклимиз ва буни унутмасликка келажак олдида масъулмиз, бурчлимиз.

Рустамжон УММАТОВ.
«Наманган хакикати»


Сайт управляется системой uCoz